Tükürük salgısın azalması ile ağız içinin nemsiz kalması ağız kuruluğu olarak tanımlanmaktadır. Tıp dilinde kserostomia olarak bilinir. Tükürük ağzı ıslak tutmanın yanı sıra besinlerin sindirimi, diş çürükleri ve ağız içi enfeksiyonların önlenmesinde de önemli rol oynar. Bu nedenle ağız kuruluğunun önlenmesi oldukça önemlidir.
Ağız Kuruluğu Nedir?
Ağız kuruluğu, tükürük bezlerinin ağız içini ıslak tutmak için yeterli tükürük üretememesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan bu durum da çeşitli problemlere neden olmaktadır. Çünkü tükürük, bakteriler tarafından üretilen asitleri etkisiz hale getirerek bakteri üremesini sınırlar. Bu sayede de diş çürümesini önlemeye yardımcı olur. Ayrıca tükürük, tat alma yeteneğini geliştirir ve çiğneme ile yutmayı da kolaylaştırır.
Kuruluk genellikle belirli ilaçların yan etkisinden, yaşlanmaya bağlı sorunlardan veya kanser tedavilerinin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Belirtileri Nelerdir?
Ağız kuruluğu farklı belirtiler ile kendini göstermektedir. Belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Değişen bir tat alma duyusu
- Çiğneme, konuşma ve yutma güçlüğü
- Ağızda kuruluk veya yapışkanlık hissi
- Sık sık susama
- Dilde karıncalanma hissi
- Protez takma sorunları
- Tükürük bezlerinde büyüme
- Boğaz ağrısı ve ses kısıklığı
- Kalın ve lifli görünen tükürük
- Ağız kokusu
- Kuru veya oluklu dil
Neden Olur?
Birçok farklı durum ağız kuruluğunun gelişmesine neden olabilmektedir. Ağız kuruluğu nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Kullanılan ilaçlar kuruluk gelişiminde ilk sıralarda yer alan faktörler arasındadır. Antihistaminikler, dekonjestanlar, hipertansiyon ilaçları, ishal ilaçları, kas gevşeticiler, parkinson hastalığında kullanılan ilaçlar ve birçok antidepresan türevi ilaç kuruluk gelişimine neden olabilmektedir.
- Kanser tedavisi kapsamında başvurulan radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi uygulamaları da hastalarda ağız kuruluğu gelişimine neden olabilmektedir.
- Kemoterapi uygulamaları ise tükürüğün kimyasal içeriğini veya vücuttaki üretim düzeyini etkileyerek kuruluk gelişimine neden olabilmektedir.
Ağız kuruluğunun nedenleri arasında yer alan diğer faktörler aşağıdaki gibidir:
- Diyabet
- Ağızdan nefes alıp verme
- Otoimmün hastalıklar
- Stres
- Kaygı
- Tütün kullanımı
- Horlama
Ağız Kuruluğu Ciddiye Alınmalı mı?
Ağız kuruluğu kişilerin bolca su içerek üstesinden gelmeye çalıştığı bir durumdur. Ayrıca ağız kuruluğunun yanında başka bir belirti görülmüyorsa çoğu kişi bu durumu ciddiye almamaktadır. Ancak ağızda ortaya çıkan kuruluk ciddi hastalıkların habercisi olabilmektedir. Bu nedenle ciddiye alınması gereken bir durumdur.
Örneğin; şeker, tansiyon, anemi gibi hastalıklar hemen tespit edilip tedavisine başlanırsa hastalığın kişinin hayatını güçleştirecek noktaya gelmesi önlenebilir. Sadece ilaçla müdahale edilerek tedavi edilecek noktadayken müdahale edilebilir. Yine kişilerin haftalarca yemek yemesini, konuşmasını etkileyen ağız içi enfeksiyonları da kendini ağız kuruluğuyla belli etmektedir. Bu nedenle ağız kuruluğunun bir an önce tedavi edilmesi gerekmektedir.
Ağız Kuruluğu Tedavisi
Ağzı kuruluğu tedavisinde en önemli adım tetkiktir. Doktorlar öncelikle ağız kuruluğu şikâyeti ile gelen hastanın kuruluk sıkıntısını çekmeye başladığı zamandan günümüze kadar hikayesini dinler. Hastalık ihtimalini elemek için gerekli kan testlerini yapar. Daha sonra eğer hastanın önemli bir sorunu olduğunu işaret eden bir bulguya rastlanmazsa hastanın şikayetini azaltmaya yönelik ilaçlar verir. Bu ilaçlar yeniden tükürük üretimini artırıp kuruluk şikayetinin dindirilmesini sağlayacak ilaçlardır.
İlaç tedavisinde öncelikle ağız içindeki kuruluk hissiyatının giderilmesi için gargaralara başvurulur. Daha sonra duruma göre tükürük bezlerini çalıştırmaya yarayacak sakız çiğneme, şeker emme gibi egzersizler tavsiye edebilir. Kullanılan bu ilaçlardan hiçbiri işe yaramıyorsa o zaman daha ciddi önlemler almak adına doktorlar cerrahi müdahalelerde bulunabilmektedir.
Ağızda kuruluk horlama veya diş ve ağız sağlığının bozulması nedeniyle ortaya çıkıyorsa gerekli tedaviler diş hekimlerince yapılmaktadır. Horlama apareyi gibi araçlara diş hekiminize başvurarak sahip olabilirsiniz.
