Ağız yarası neredeyse herkesin hayatının bir döneminde karşılaştığı bir problemdir. Kişinin yaşam kalitesini oldukça düşüren bu problemin ortaya çıkmasının pek çok nedeni bulunmaktadır. Aynı zamanda yaranın yarattığı rahatsızlık ve ortaya çıkan acı hissi de kişiden kişiye değişmektedir.
AĞIZ YARASI NEDİR?
Ağız yarası dil, diş eti, yanak ya da damak gibi hassas bölgelerde meydana gelmektedir. Kişinin yemek yemesini, bir şeyler içmesini ve hatta konuşmasını bile engellemektedir. Bazı durumlarda tükürük salgılarının kontrol edilmesi bile zorlaşabilmektedir.
Ağız yarası iltihaplı görünüm alabilir ve şişliğe neden olabilir. Bu gibi durumlarda aft olarak da adlandırılmaktadır. Oldukça yaygın görülen bir sağlık problemidir. Genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşirler.
AĞIZ YARASI ÇEŞİTLERİ
Ağız yarası farklı pek çok nedenden ortaya çıkabileceği gibi farklı çeşitlerde de ortaya çıkmaktadır.
- Aft: Üstü beyaz ve etrafı kırmızı yaralardır. Ağrıya sebep olmaktadırlar. Genellikle ağız içinde ortaya çıkarlar. Sık sık tekrarlayan aftlar bağışıklık sisteminin zayıflığından kaynaklanabilmektedir.
- Uçuk: Genellikle dudakta ortaya çıkan içi sıvı dolu kabarık lezyonlardır. Herpes simplex virüsü uçuğa neden olmaktadır. Özellikle gribal enfeksiyonlar sırasında ya da bağışık sistemi zayıfladığında ortaya çıkmaktadır.
- Pamukçuk: Bir mantar türü tarafından oluşan lezyonlardır. Genellikle bebeklerde ya da takma diş kullanan kişilerde görülmektedir.
- Lökoplaki: Dilde ya da ağız mukozasında görülebilmektedir. Beyaz, kirli beyaz ya da hafif sarımtırak lezyonlardır. Bu tip ağız yarası genellikle sigaradan kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır.
- Eritroplaki: Lökoplakide bahsedilen yaraların kırmızı renkli olanlarına denilmektedir.
- Liken Planus: Özellikle dilde görülen kabarık morumsu lezyonlardır.
AĞIZ YARASI BELİRTİLERİ
Ağız yarası belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Lezyonda iltihaplanma görülmesi
- Ağız içinde kızarık ya da beyaz görünümlü yaraların varlığı
- Yara bölgesinde şişlik, ağrı ya da hassasiyet oluşumu
- Ağrıdan kaynaklı iştah azalması
- Yaraya bağlı ağrı ya da batma hissi nedeniyle konuşmada güçlük çekilmesi
- Ağız yarası genellikle yemek yerken ya da bir şeyler içerken ağrıya neden olmaktadır
- Aynı zamanda ağrı olan yaranın etrafında yanma ya da karıncalanma hissi de meydana gelebilmektedir
- Yara genellikle küçük ebatlarda, kırmızı kenarlı ve oval şekilli olarak ortaya çıkmaktadır.
- Ağız yarası ortaya çıkmadan önce yaranın çıkacağı yerde karıncalanma, yanma ya da ağrı hissedilebilmektedir
- Ağız ve diş bakımı sırasında yaraların kanaması ya da ağrıması muhtemeldir
- Boğaz kısmına yakın olan ağır yarası boğaz ağrısına neden olabilmektedir
- Özellikle enfeksiyonlu yaralarda ateş görülmektedir
AĞIZ YARASI NEDENLERİ
Ağız yarası farklı sebeplerden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple yaranın nedeni belirlendikten sonra hedefe yönelik tedavisi yapılmalıdır. Ağız yarasına sebep olan faktörler aşağıdaki gibidir:
- Vitamin ve mineral eksikliği
- İlaç kullanımı
- Hormonal değişiklikler (Gebelik, regl gibi)
- Genetik ya da sistemik hastalıklar
- Sigara kullanımı
- Alkol tüketimi
- Aşırı soğuk ya da sıcak besinlerin tüketilmesi
- Ağız bakımının ve hijyeninin yetersiz olması
- Besin ya da ilaç alerjileri
- Yanlış diş macunu ya da ağız bakım ürünlerinin kullanılması
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
- Diş ve diş etlerindeki yapısal bozukluklar
- Bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar
- Ağız içinin çizilmesine neden olabilecek besinlerin tüketilmesi
- Çölyak hastalığı
AĞIZ YARASI TEDAVİSİ
Çoğu ağız yarası 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçmektedir. Küçük çaplı, basit, günlük hayatı çok etkilemeyen ağız yaraları evde alınabilecek basit önlemler ile iyileşebilmektedir. Aynı zamanda gargara kullanımı da etkilidir. Fakat uzun süre boyunca geçmeyen, günlük yaşamı çok etkileyen ağız yaraları için diş hekimine başvurmak büyük önem taşımaktadır.
