Alt ve üst çeneyi birbirine bağlayan çene eklemlerinde meydana gelen kemik ya da yumuşak doku nedenli rahatsızlıkların tedavisinde çene eklemi tedavisi uygulamaları kullanılmaktadır.
Çene Eklemi Hastalığı
Kemikte ya da yumuşak dokuda meydana gelen bu hastalıklar çeneden küçük bir tıkırtı sesi gelmesi gibi hafif durumlardan, çene kilitlenmesi gibi ciddi sorunlara kadar rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Çene eklemi rahatsızlıkları ve belirtileri şunlardır:
- Çiğneme esnasında çeneden ses gelmesi,
- Çenede kilitlenme ya da takılma,
- Ağrı hissi,
- Ağız açıklığında kısıtlılık,
- Çenede rahatsızlık hissi,
- Kulak içinde veya çevresinde ağrı duyulması,
- Çiğnemede zorluk,
- Çenede kayma,
- Ağız açıp kapatmada zorluk,
- Sabahları çeneyi açmada zorlanma yaşanması,
- Diş hassasiyeti,
- Diş yüzeylerinde meydana gelen aşınmalar,
- Çiğneme kaslarındaki hacimsel değişime bağlı yüz anatomisinde asimetri oluşumu.
Çene Eklemi Rahatsızlıklarının Nedenleri
Çene eklemi tedavisi gerektiren rahatsızlıkların nedenleri oldukça çeşitli olmakla birlikte şu şekilde bir sıralama yapmak mümkündür:
- Eklemi oluşturan anatomik yapılardaki problemler,
- Sürekli tek taraflı çiğneme,
- Duruş ve postür bozuklukları,
- Çene ya da eklem bölgesine gelen darbe,
- Söz konusu bölgede bulunan kıkırdak yapısında oluşan iltihaplanma,
- Yoğun stres ve buna bağlı diş sıkma, diş gıcırdatma sorunları,
- Dişlerdeki kapanış bozuklukları,
- Doğumsal anatomik bozukluklar,
- Hatalı ağız ve diş cerrahisi işlemleri,
- Ortodontik sorunlar,
- Uzun süreli sakız çiğneme,
- Romatizmal hastalıklar.
- Ellerin çeneye dayanması alışkanlığı,
- Dudak yeme ve yüz üstü yatma gibi kişi kaynaklı sebepler.
Çene Eklemi Tedavi Yöntemleri
Çene rahatsızlıklarının giderilmesinde kullanılan çene eklemi tedavisi yöntemleri soruna göre değişmektedir. Mevcut rahatsızlığın nedeni belirlendikten sonra tedavi aracı seçilerek uygulanır.
- Egzersiz ve Ev Programı: Diş hekimi tarafından hastaya evde uygulayacağı egzersizler ve günlük yaşamında dikkat etmesi gereken durumlar belirtilir.
- Fizik Tedavi: Uygulanan fizik tedavi ile ağrılar kontrol altına alınır, kas gevşer ve ağız açıklığı sağlanmış olur.
- İlaç Tedavisi: Diş hekimi tarafından önerilen ağrı kesici ve kas gevşeticiler kullanılabilir. Bunun yanı sıra uzman görüşü alınarak antidepresan kullanımına başlanabilir.
- Soğuk ve Sıcak Tedavisi: Ağrıyı azaltmakta ve evde uygulanacak olan egzersizlerin daha kolay yapılabilmesini sağlamak amacıyla kullanılabilen bir tedavi yöntemidir.
- Eklem İçine Enjeksiyon Uygulanması: Eklem kayganlığının arttırılması ve ağrı reaksiyonlarının hafifletilmesi için yapılabilen çeşitli enjeksiyon uygulamalarıdır.
- Psikoterapi: Psikolojik nedenli rahatsızlıklarda bu etkileri en aza indirgemek için faydalanılan bir yöntemdir.
- Manipülasyon: Eklem diskinin yerinden kayması nedeni ile oluşan çene kilitlenmesinin çözülmesi veya kasların gevşetilmesi için başvurulan tedavi yöntemidir.
- Splint: Eklem açıklığını sağlamakta ve diş sıkmanın (bruksizm) engellenmesi için gece alt çeneye takılan plaklardır.
Splint Tedavisi
Çene eklemi tedavisi türleri içinde en sık kullanılan tedavi türü split tedavisidir. Split alt ve üst çene arasında duran şeffaf, takılıp çıkarılabilen, çenenin doğru konumlanmasını sağlayan, kasları rahatlatan bir plaktır. Rahatsızlığın boyutuna göre sadece gece uyurken ya da 24 saat boyunca kullanılabilmektedir.
Split dişlerin birbirleri ile olan sıkı temasını azaltarak çenenin daha rahat ve serbest bir biçimde hareket etmesini sağlamakla birlikte tedavinin akabinde uygulanabilecek olan ortodontik tedaviye de kılavuzluk eder. 3 – 6 ay arası bir tevdi süreci vardır.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Çene eklemi tedavisine ihtiyaç duymamak için ve tedavi sonrasında tekrar çene rahatsızlığına maruz kalmamak için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- Doğru duruş şeklini benimseyin. Dişleriniz açık dudaklarınız kapalı olsun.
- Çiğneme sırasında tek bir tarafa yüklenmeyin. Her iki tarafı eşit kullanmaya çalışın.
- Diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığınızdan kurtulun.
- Uzun süre sakız çiğnemeyin.
- Fazla çerez tüketmekten kaçının.
- Sert yiyeceklerden ve çiğnenmesi zor yiyeceklerden uzak durun.
