Diş sağlığı, genel sağlığımızın önemli bir parçasıdır. Her gün sağlıklı ağız alışkanlıkları sürdürmek, gülümsememizi korumamıza ve ağızda rahat bir his sağlamamıza yardımcı olur. Ancak bazı kişiler bilinçli veya bilinçsiz olarak diş sağlığına zarar verebilecek alışkanlıklara sahiptir. Bu alışkanlıklar diş gıcırdatma (bruksizm) ve tırnak yeme gibi diş sağlığını tehdit eden yaygın sorunlardır.
Diş Gıcırdatma (Bruksizm)
Diş gıcırdatma veya bruksizm, dişlerin sıkıca birbirine sürtülmesi veya sıkılması anlamına gelmektedir. Bu alışkanlık genellikle gece boyunca uyku sırasında gerçekleşmektedir. Bu nedenle kişinin fark etmesi zordur.
Diş gıcırdatma, dişlerde ve çenede bir dizi soruna yol açabilmektedir. Bu sorunlar aşağıdaki gibidir:
- Diş Aşınması: Sürekli diş sürtünmesi, diş minelerinin aşınmasına ve dişlerin kısalmasına veya düzensizleşmesine neden olabilmektedir.
- Diş Hassasiyeti: Diş minelerinin aşınması sonucunda dişler hassas hale gelebilmektedir.
- Çene Ağrısı ve Baş Ağrısı: Bruksizm, çene kaslarını ve eklemlerini zorlamaktadır. Bu da çene ağrısı, yüz ağrısı ve baş ağrısına yol açabilmektedir.
- Çene Eklem Sorunları: Uzun süreli bruksizm, çene eklem disfonksiyonuna neden olabilmektedir.
Diş Gıcırdatma Nedenleri Nelerdir?
Bruksizm nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Stres ve Anksiyete: Stresli veya kaygılı bir dönemdeki kişiler, bu duygusal tepkiyi bruksizm şeklinde gösterebilmektedir.
- Maloklüzyon (Dişlerin Yanlış Hizalanması): Dişlerin yanlış hizalanması (maloklüzyon), diş gıcırdatmanın bir nedeni olabilmektedir. Dişlerin düzgün hizalanmaması, dişlerin normal şekilde kapanmasını zorlaştırabilmektedir. Bu nedenle de diş gıcırdatma ortaya çıkabilmektedir.
- Alkol ve Kafein Tüketimi: Alkol ve kafein, kaslarda gerginlik ve uyarılmayı artırabilmektedir. Bu da diş gıcırdatma riskini artırmaktadır.
- Genetik Faktörler: Aile geçmişi, bazı kişilerin bruksizm eğiliminde olmasına neden olabilmektedir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle antidepresan türü ilaçlar, diş gıcırdatma riskini artırabilmektedir.
- Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi veya uyku sırasında solunum problemleri olan kişilerde diş gıcırdatma daha yaygın olabilmektedir.
- Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: Bağışıklık sistemi hastalıkları, bruksizm riskini artırabilmektedir.
Tırnak Yeme
Tırnak yeme (onikofaji) alışkanlığı genellikle stres, kaygı veya sıkılmışlıkla ilişkilendirilmektedir. Diş sağlığını olumsuz etkileyen bir alışkanlıktır.
Tırnak yeme alışkanlığının olumsuz etkileri aşağıdaki gibidir:
- Dişlerin Aşınması: Tırnak yeme, ön dişlerin aşınmasına ve çatlak oluşmasına neden olabilmektedir.
- Diş Hassasiyeti: Diş minesine zarar verebilmektedir. Bu nedenle de dişler hassas hale gelebilmektedir.
- Ağız Enfeksiyonları: Tırnaklar ağza girdiğinde ağız içi, bakterilerle temas edebilmektedir. Bu durum da enfeksiyon riskini artırabilmektedir.
- Tırnak Problemleri: Tırnak yeme, tırnakların görünümünü ve sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.
Diş Gıcırdatma ve Tırnak Yeme Tedavisi
Diş gıcırdatma (bruksizm) ve tırnak yeme alışkanlıkları, bireylerin ağız sağlığına ve genel sağlıklarına zarar verebilecek alışkanlıklardır. Tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Tedavisi
- Gece Muhafazaları (Splintler veya Plaklar): Diş hekimi, özel olarak tasarlanmış bir gece plağı kullanmanızı önerebilmektedir. Bu cihaz, dişlerinizi gece boyunca sürtünmeye karşı korur ve aşınmayı azaltır.
- Botox Enjeksiyonları: Bazı durumlarda botox enjeksiyonları çene kaslarını rahatlatarak gıcırdatmayı azaltabilmektedir.
- Stres Yönetimi: Stres, diş gıcırdatmanın bir nedeni olabilmektedir. Stresi azaltmaya yönelik teknikler, gıcırdatmayı azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
- Ağız Egzersizleri: Diş hekimi veya fizyoterapist, özel egzersizlerle çene kaslarını güçlendirmenizi ve rahatlatmanızı sağlayarak bruksizm sorununu kontrol altına almanıza yardımcı olabilmektedir.
- Diş Teli Tedavisi: Dişlerin yanlış hizalanması bruksizmi tetikleyebilmektedir. Bu durumda, diş telleri veya diş hekiminin önerdiği düzeltmeler gerekli olabilmektedir.
- Farmakoterapi: Diş hekimi veya doktor, bazı durumlarda bruksizmi kontrol altına almak için ilaçlar önerebilmektedir.
Tırnak Yeme Tedavisi
- Kesme ve Bakım: Tırnak yeme alışkanlığını kırmak için ilk adım, tırnaklarınızı düzenli olarak kesmek ve bakımını yapmaktır. Kısa tırnaklar, yemeyi zorlaştırmaktadır.
- Tırnak Cilaları: Acı badem yağı veya özel tırnak cilaları kullanmak, tırnak yemeyi önlemeye yardımcı olabilmektedir. Bu cilaların tadı kötü olduğu için yeme alışkanlığını engelleyebilirler.
- Stres Yönetimi: Tırnak yeme genellikle stres veya kaygıyla ilişkilendirilmektedir. Dolayısıyla stres yönetimi teknikleri, bu alışkanlığı kontrol altına almanıza yardımcı olabilmektedir.
- Terapi: Tırnak yeme alışkanlığınız zorlu bir sorunsa, bir psikoterapist veya davranışsal terapist ile çalışmak yardımcı olabilmektedir. Terapistler, alışkanlığınızın altında yatan duygusal nedenleri keşfetmenize yardımcı olabilirler.
